«Ο Χίτλερ στήριξε τη δύναμή του ανθρώπους κατ’ αρχήν απολίτικους… Όσο πιο απολίτικος είναι κάποιος, που ανήκει στη μεγάλη μάζα των εργαζομένων, τόσο πιο προσιτός στην ιδεολογία της πολιτικής αντίδρασης. Αυτή η απολιτικότητα δεν είναι μια παθητική κατάσταση, αλλά απεναντίας, μια κατ εξοχήν πολιτική συμπεριφορά, μια άμυνα εναντίον της συνειδητοποίησης της κοινωνικής ευθύνης»[1]
«Μισώ τους αδιάφορους. Πιστεύω ότι το να ζεις σημαίνει να εντάσσεσαι κάπου. Όποιος ζει πραγματικά δεν μπορεί να μην είναι πολίτης και ενταγμένος. Η αδιαφορία είναι αβουλία, είναι παρασιτισμός, είναι δειλία, δεν είναι ζωή. Γι’ αυτό μισώ τους αδιάφορους… Η αδιαφορία δρα δυνατά πάνω στην ιστορία. Δρα παθητικά, αλλά δρα»[2]
Από τη μία ο Βίλχεμ Ράιχ προσπαθεί να εξηγήσει με όρους ψυχολογίας το φαινόμενο των ανθρώπων που αποστρέφονται την πολιτική και από την άλλη ο Αντόνιο Γράμσι εξεγείρεται ενάντια στο αποτέλεσμα αυτής της απάθειας. Η απάθεια εκφράζεται ως φόβος μπροστά στην ελευθερία, στην κοινωνική ευθύνη, μπροστά στην κοινωνική ζωή. Έχει σαν αποτέλεσμα την αποχή από τις διαδικασίες για τη διαμόρφωσή των όρων της ζωής της κοινότητας.
Μέχρι πρότινος, μόνο οι φασίστες μπορούσαν να προσεγγίσουν τους απολιτίκ ανθρώπους και τους κέρδιζαν μαζικά εντάσσοντας στον κορμό της πολιτικής τους θεωρίας το ιδεολόγημα ότι καπιταλισμός και σοσιαλισμός έχουν αποτύχει αμφότεροι. Η κύρια ιδεολογική τους πρόταση περιλαμβάνει τη σύνθεση των «καλών» στοιχείων των δύο «άκρων». Σήμερα εκτός από τους φασίστες εμφανίστηκαν και νέοι διεκδικητές της ψήφου των απολιτίκ ανθρώπων που τους προσεγγίζουν πολλές φορές με τα ίδια περίπου μέσα, προτάσσοντας το τέλος των ιδεολογιών, την κοινή λογική, εκμεταλλευόμενοι εν τέλει το φόβο και τη δειλία μπροστά στην ευθύνη που απαιτεί ο μετασχηματισμός της κοινωνίας.
tanzo
[1] Βίλχεμ Ράιχ, «Η μαζική ψυχολογία του φασισμού»
[2] Αντόνια Γράμσι, «Μισώ τους αδιάφορους», 1917