Αφορμή για το κειμενάκι αυ
τό είναι το σχόλιο ενός φεισμπουκικού φίλου: “Δεν πιστεύω σε Αριστερά και δεξιά αλλά στην κοινή λογική και την ανθρώπινη καρδιά. Σε κάποια πράγματα οι Αριστεροί έχουν δίκιο και σε κάποια οι Δεξιοί (αν υπάρχει ακόμα αυτός ο διαχωρισμός).”
Η ιδέα ότι η υπάρχουσα κατάσταση είναι αιώνια και αμετάβλητη, μια κατάσταση στην οποία κυριαρχεί η ατομικότητα, η ελευθερία της αγοράς, οι κανόνες που αυτή επιβάλει σε συνδυασμό με την αποδοχή του χρηματοπιστωτικού συστήματος ως μοναδικού ρυθμιστή της οικονομίας· οδήγησαν στο παρελθόν αλλά και στο παρόν ολόκληρες κοινωνίες σε οικονομική εξαθλίωση. Δυστυχώς, μαζί με την σταδιακή φυσική απουσία των ανθρώπων που έζησαν τη φρίκη του β’ παγκοσμίου πολέμου περνούν στη λήθη και οι μνήμες για τα οικονομικά αίτια της μεγάλης καταστροφής. Αυτή είναι η κοινή λογική. Η λογική που αποδέχεται την κυρίαρχη ιδεολογία ως αυτονόητη. Η λογική που κάνει τους αδύναμους να πιστεύουν ότι τα συμφέρονται των ισχυρών είναι και δικά τους συμφέροντα. Η λογική όσων πιστεύουν σε ένα διαρκές παρόν.
Η «κοινή λογική» δεν είναι σταθερή τοπικά και χρονικά. Στα 1781 η δυτική «κοινή λογική» των άγγλων δικαστών αθώωσε τους υπεύθυνους του πλοίου με το όνομα Ζόνγκ γιατί πέταξαν το εμπόρευμα στη θάλασσα. Μόνο που το «εμπόρευμα» ήταν 132 άνθρωποι, όλοι σκλάβοι[1]. Αν όλοι οι βρετανοί πολίτες ήταν «ρεαλιστές» και θιασώτες της «κοινής λογικής», ο θεσμός της δουλείας θα είχε επιβιώσει μέχρι τις μέρες μας. Μόνο που κάποιοι δεν πίστευαν ότι είναι ιδεοληψία[2] να προσπαθείς να αλλάξεις την πραγματικότητα, αγωνίστηκαν, και 26 χρόνια μετά απαγορεύτηκε το δουλεμπόριο, ενώ 42 χρόνια αργότερα, το 1833, καταργήθηκε η δουλεία στη βρετανική αυτοκρατορία.
Η σκέψη με βάση την εκάστοτε «κοινή λογική» συνιστά τον απόλυτο συντηρητισμό. Δεν είναι παράξενο που η πλειοψηφία των οπαδών της «κοινής λογικής» προέρχονται από τον συντηρητικό χώρο. Το παράξενο είναι ότι η «κοινή λογική» εμφανίζεται ως κάτι πρωτότυπο, που υποκαθιστά τις «παρωχημένες» ιδεολογίες και εμφανίζεται μάλιστα ως κάτι προοδευτικό.
Όσο για την «ανθρώπινη καρδιά», νομίζω ότι, αυτή περισσότερο παραπέμπει σε μεγάλους ευεργέτες και φιλάνθρωπους, παρά στην έννοια της ισότητας των ανθρώπων και του δικαιώματός στην αξιοπρέπεια.
Το κείμενο στολίζει ο πίνακας του Τζόζεφ Μάλλορντ Ουίλλιαμ Τέρνερ: «το δουλεμπορικό»
[1] http://www.mixanitouxronou.gr/megaliteri-sfagi-doulon-otan-mavri-itan-apla-fortio-pou-borousan-lefki-na-petaxoun-sti-thalassa/
[2] «Η ιδεολογία βοηθά όταν λειτουργεί σαν πυξίδα, αλλά βλάπτει όταν οι επιθυμίες που υπαγορεύει υποκαθιστούν την πραγματικότητα.», Συνέντευξη της Χαράς Κεφαλίδου 21-9-2011, www.athensvoice.gr