Η πρόταση της οικονομικής αυτοτέλεια των Δήμων, μοιάζει κατ αρχάς σαν κάτι θετικό. Όμως τα επιχειρήματα υπέρ της οικονομικής αυτοτέλειας, όπως τα διατυπώνει ο Σ. Μάνος[1], είναι το λιγότερο αβάσιμα και ατεκμηρίωτα. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Σ. Μάνου, οι πολίτες θα ελαφρυνθούν οικονομικά γιατί θα μειωθεί η διαφθορά αν, αντί για την κεντρική κυβέρνηση, εισπράττει τους φόρους ο δήμος. Δηλαδή, για τον Σ. Μάνο, το μέγεθος της διαφθοράς εξαρτάται από τον φορεισπράκτορα. Πέραν αυτού, υποθέτει ότι οι πολίτες θα ενδιαφερθούν περισσότερο για τη δημόσια διαχείριση αν αλλάξει διαχειριστής, χωρίς βέβαια να αναρωτιέται για τη μέχρι σήμερα αδιαφορία των πολιτών αφού έτσι κι αλλιώς η ΤΑ διαχειρίζεται το χρήμα από τους φόρους των πολιτών. Οι δήμοι έχουν δυνατότητα φορολόγησης και εδώ και χρόνια φορολογούν τους δημότες τους (τέλη καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού) μέσα από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ. Και τους φορολογούν με έναν άδικο τρόπο καθώς δεν τους φορολογούν ανάλογα με τις δυνάμεις τους αλλά ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα του σπιτιού τους. Εδώ θα πρέπει να εξηγηθεί, γιατί δεν μειώθηκε η διαφθορά και γιατί δεν ενδιαφέρθηκαν οι δημότες για τη διαχείριση των χρημάτων τους αφού αυτός που θεσπίζει τον φόρο αλλά και τον εισπράττει είναι ο Δήμος.
Δύο άλλα ζητήματα κρύβονται πίσω από την πρόταση των νεοφιλελεύθερων για οικονομική αυτοτέλεια. Το πρώτο είναι ότι γίνεται ένα βήμα προς την ατομικότητα. Οι πλούσιες περιοχές θα μπορούν να διαχειριστούν το περίσσευμα τους, ενώ οι φτωχές (όπως πχ ο Δήμος της Δράμας) θα διαχειριστούν τη φτώχια τους. Αν το μέχρι σήμερα μοντέλο κατανομής των πόρων στους ΟΤΑ είναι σε λάθος βάση (πληθυσμιακά κυρίως κριτήρια), με την πρόταση αυτή, θεμελιώνεται και η τοπική οικονομική περιχαράκωση. Τα περιθώρια για αναδιανομή του πλούτου μεταξύ πλούσιων (πχ τουριστικών περιοχών) και φτωχών δήμων μειώνονται. Έτσι, ακόμη και σε δημοτικό επίπεδο θα ενσταλαχτεί η πεποίθηση ότι η κατάσταση του κάθε δήμου είναι απόρροια της διαχείρισης που έγινε. Οι παράγοντες των φυσικών δυνατοτήτων και περιορισμών, των διαφορετικών αφετηριών, των γεωπολιτικών και οικονομικών συνθηκών, συνειδητά παραλείπονται. Αντί λοιπόν να αναπτύσσεται η κοινωνική αλληλεγγύη όχι μόνο σε ατομικό αλλά και σε κάθε επίπεδο, καλλιεργείται ακριβώς το αντίθετο: ο κοινωνικός δαρβινισμός, αυτή τη φορά σε επίπεδο ΟΤΑ. Αυτό βέβαια έχει ήδη γίνει με τη θέσπιση του ανταγωνισμού μεταξύ των δημόσιων φορέων κατά την «διεκδίκηση» των πόρων του ΕΣΠΑ.
Το δεύτερο είναι ζήτημα είναι ο προτεινόμενος τρόπος της φορολόγησης των δημοτών. Στην πρότασή του ο Σ. Μάνος[2], προτείνει τη φορολόγηση των ακινήτων ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα κτιρίου που έχει τη δυνατότητα να κατασκευάσει ο ιδιοκτήτης του! Όχι ανάλογα με το εισόδημα που του αποδίδει η εκμετάλλευση του ακινήτου, ούτε ανάλογα με την εμπορική του αξία, ούτε καν ανάλογα με την αντικειμενική του αξία, αλλά ανάλογα με κάτι ανύπαρκτο: τη δυνατότητα να χτίσεις. Δηλαδή, ο ιδιοκτήτης ενός ακινήτου που είχε την οικονομική δυνατότητα να χτίσει σ’ αυτό και έχει μάλιστα εξαντλήσει τον συντελεστή δόμησης, άρα το εκμεταλλεύεται και έχει έσοδα από αυτό (τους καλούς καιρούς)· θα πληρώσει τα ίδια με τον γείτονά του που είναι φτωχαδάκι και δεν κατάφερε να το εκμεταλλευτεί. Η πρόταση του Σ. Μάνου φορολογεί κάτι ανύπαρκτο και φυσικά, αν ποτέ εφαρμοστεί, θα λειτουργήσει σίγουρα υπέρ των εχόντων και σε βάρος των οικονομικά αδύναμων.
Ας εφαρμόσουμε τη συνταγματική επιταγή που προβλέπει στο άρθρο 4, παρ. 5: “Οι έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους. “. Και όταν αναφέρεται στους Έλληνες, εννοεί όλους τους πολίτες χωρίς αυτοί να σαλαμοποιούνται ανά περιοχή. Και φυσικά οι «δυνάμεις τους» θα πρέπει να μετριούνται σωστά και όχι με νεοφιλελεύθερες λογιστικές αλχημείες. Το ζήτημα της αυτοτέλειας δεν λύνεται με τις «προφανείς» και επιφανειακές λύσεις που προτείνονται από τους νεοφιλελεύθερους, αλλά σηκώνει μεγάλη συζήτηση, σε διαφορετική βάση. Δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αποκομμένα από τη φορολόγηση που επιβάλει η κεντρική κυβέρνηση και τον τρόπο διάθεσης των κονδυλίων των Υπουργείων και των Περιφερειών. Η θέσπιση ουσιαστικών διαδικασιών συμμετοχής των πολιτών στις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων αλλά και ο λαϊκός έλεγχος δεν αποτελούν μόνο τα μέσα αλλά και ο σκοπός.
tanzo
[1] http://www.kathimerini.gr/804083/article/epikairothta/ellada/antidraseis-dhmarxwn-sthn-protash-manoy-peri-mh-xrhmatodothshs-ota
[2] Η πρόταση του Σ. Μάνου διαμεσολαβημένη και χτενισμένη επικοινωνιακά από τον Π. Μανδραβέλη. http://www.kathimerini.gr/736121/opinion/epikairothta/arxeio-monimes-sthles/h-forologia-twn-dhmwn