«…Στο μάθημα της γυμναστικής ο Κάντορεκ μας έβγαζε πύρινους λόγους, ώστε στο τέλος μπήκαμε όλοι στη γραμμή και τραβήξαμε στο στρατολογικό γραφείο για να καταταγούμε. Τον βλέπω σαν τώρα μπροστά μου να μας μιλάει με φωνή όλο παλμό…. Για μας τους δεκαοχτάρηδες, οι δάσκαλοι θα έπρεπε να ήταν σύμβουλοι και οδηγητές, που θα μας έφερναν στην ωριμότητα, θα μας άνοιγαν τα μάτια στη δουλειά, στο χρέος στον πολιτισμό και στην πρόοδο, στο μέλλον….. τους είχαμε εμπιστοσύνη. Μα ο πρώτος νεκρός που αντικρίσαμε διέλυσε αυτή την εμπιστοσύνη σαν χάρτινο πύργο…. Τα πρώτα καταιγιστικά πυρά που δεχτήκαμε μας έδειξαν το λάθος μας και γκρέμισαν μέσα μας την κοσμοθεωρία που μας είχαν διδάξει.
Ενώ εκείνοι συνέχιζαν να γράφουν και να βγάζουν λόγους, εμείς είχαμε διαρκώς μπροστά μας στρατιωτικά νοσοκομεία και ετοιμοθάνατους. Ενώ εκείνοι συνέχιζαν να λένε ότι οι υπηρεσίες προς την πατρίδα είναι το σημαντικό πράγμα στον κόσμο, εμείς ξέραμε πως η αγωνία του θανάτου είναι ακόμα πιο σημαντική…»
Το αντιπολεμικό μυθιστόρημα του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ περιγράφει τη φρίκη του πολέμου, την καταστροφή μια γενιάς, το διαχωρισμό του παρελθόντος από παρόν και το ανύπαρκτο μέλλον. Αυτός που πεθαίνει δεν νοιάζεται αν θα γίνει ένας νεκρός ήρωας αλλά να ζήσει. Τίποτα ηρωικό δεν υπάρχει σ’ αυτόν που πεθαίνει στον πόλεμο, κορδώνονται και ωφελούνται μόνο αυτοί που τον έστειλαν να πεθάνει.
Όλοι αυτοί που είναι περήφανοι για τον πόλεμο, συζητούν για τον πόλεμο χωρίς όμως να συμμετέχουν σ’ αυτόν, όλοι αυτοί που έχουν στόχους και επιθυμίες που ο στρατιώτης δεν μπορεί πλέον να συλλάβει· και στο τέλος δεν μπορούν να καταλάβουν ότι για αυτόν που ο πόλεμος του έχει αλλάξει τη ζωή, «το πιο σημαντικό πράγμα είναι να κάθεσαι ήσυχα στη θέση σου, δίχως να βγάζεις άχνα»
tanzo