Στο φετιχισμό του εμπορεύματος «η καθορισμένη κοινωνική σχέση των ίδιων των ανθρώπων παίρνει την φαντασμαγορική μορφή μιας σχέσης ανάμεσα σε πράγματα.»
Αν μπορούσαμε να πούμε ότι η θρησκεία είχα κάποια «αξία χρήσης», αυτή θα μπορούσε να είναι η ηθική που βρίσκεται στον πυρήνα κάθε θρησκείας, αποτελεί κάτι ιερό, και διεκδικεί να καθορίσει τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων.
«Ανταλλακτική άξια» όμως έχει; Για να αποκτήσει ανταλλακτική αξία θα πρέπει να αντικειμενοποιηθεί η ηθική της. Δηλαδή να αποκτήσουν υλική υπόσταση οι θρησκευτικοί κανόνες. Αυτό γίνεται μέσα από τα άμφια, τους ναούς, τις τελετές, και τα ….. ιερά αντικείμενα. Ιερά γιατί ο χρήστης τους ήταν μεγάλος «παραγωγός» της εκκλησιαστικής ηθικής. «Έτσι και η φωτεινή εντύπωση ενός πράγματος στο οπτικό νεύρο δεν παρουσιάζεται σαν υποκειμενικός ερεθισμός του ίδιου του οπτικού νεύρου, αλλά σαν αντικειμενική μορφή ενός πράγματος». Δηλαδή, μια παντούφλα (τον χειμώνα) ή μια σαγιονάρα (το καλοκαίρι) μπορούν να μετατραπούν σε ιερά αντικείμενα. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα ακριβές αντίγραφο μιας αγιογραφίας, μια λάρνακας ή και με ολόκληρο νεκρό μητροπολίτη.
«Τα εμπορεύματα δεν μπορούν να πάνε μόνα τους στην αγορά και δεν μπορούν ν’ ανταλλαγούν μόνα τους. Είμαστε επομένως υποχρεωμένοι ν’ αναζητήσουμε τούς φύλακές τους, τους κατόχους των εμπορευμάτων…. Αυτό πού διακρίνει ιδίως τον κάτοχο του εμπορεύματος από το εμπόρευμα είναι το περιστατικό ότι για το εμπόρευμα και κάθε άλλο σώμα εμπορεύματος χρησιμεύει μόνο σαν μορφή εμφάνισης της δικής του αξίας… Το εμπόρευμά του δεν έχει γι’ αυτόν άμεση αξία χρήσης. Διαφορετικά δεν θα τόφερνε στην αγορά.»
Το κοινό στοιχείο μεταξύ «θρησκευτικών εμπορευμάτων» και πραγματικών εμπορευμάτων είναι ότι ανταλλάσσονται με το χρήμα και ο κάτοχός τους είναι και φορέας εξουσίας. Ο κάτοχος των «εμπορευμάτων» (του χρήματος) είναι και κάτοχος της κοσμικής εξουσίας. Μέρος των χρημάτων του μπορεί να ανταλλάξει παρευρισκόμενος σε λιτανείες «θρησκευτικών εμπορευμάτων», «αγοράζοντας» με αυτόν τον τρόπο «ιερή εκκλησιαστική ηθική», αφού δεν την παράγει ως αξία χρήσης. Ανάλογα, αυτός που υποτάσσεται στην κοσμική εξουσία προκειμένου να αρπάξει ένα ξεροκόμματο, προσκυνάει τα «ιερά αντικείμενα» αγοράζοντας την ηθική που δεν παράγει. Άλλο κοινό σημείο μεταξύ «θρησκευτικών εμπορευμάτων» και πραγματικών εμπορευμάτων είναι ότι τα πουλάνε αυτοί που δεν τα παράγουν.
Όσο μεγαλύτερη ανταλλακτική αξία έχουν τα εμπορεύματα που έχεις στην κατοχή σου, τόσο μεγαλύτερη είναι και η ανθρώπινη αξία σου. Όσο μεγαλύτερη είναι η ιερότητα των «θρησκευτικών αντικειμένων» που περιφέρει (φέρνει στην αγορά) η εκκλησία, τόσο υψηλότερη είναι και ηθική τους ανωτερότητα
Σκύβουμε ταπεινά το κεφάλι στις ιερές σαγιονάρες του Παϊσιου και ζητάμε να μεσολαβήσουν στον ύψιστο για τη σωτηρία της ψυχής μας όταν το ακόλαστο σώμα μας θα έχει γίνει χώμα.
tanzo